“Anmerkung zu BVerfG, Urt. v. 26.2.2020- 2 BvR 2347/16, 651/16, 1261/16, 1593/16, 2354/16, 2527/16”

Alman ceza hukukunda intihar etmek suç değildir. Suç olmayan bir eyleme iştirak edenler de hukukundaki bağlılık kuralı gereğince cezalandırılamaz. Ancak kamuoyunda ve bilim çevrelerinde intihara yardım niteliğindeki bazı eylemlerin cezalandırılması gerektiği konusu, yoğun olarak tartışılmaktadır. Bu tartışmalar neticesinde 2015 yılında, belli eylemler Ceza Kanunu’nun 217. paragrafı ile cezai yaptırıma bağlanmıştır. Kanun Koyucu bu düzenlemeyle yardımının diğer ifadeyle yardımlı ötanazinin sağlık sektöründe hizmet sunulmasının önüne geçmek istemiştir. Zira kurum veya kuruluşların kişilerin isteyen kimselere ölümcül ilaçları temin etmek, tedarik edilmesine aracılık gibi düzenli tekliflerde bulunduğu vakalarla geçmişe göre daha sık karşılaşılmaktadır. koyucu da organize şekilde ötenazi yani yardımı yapılmasının normalleşme tehlikesine karşı harekete geçmiş söz konusu düzenlemeyi yapmıştır. Ne var ki Federal Anayasa Mahkemesi, AlCK §217’yi 26 Şubat 2020 tarihinde iptal etmiştir. Mahkemesi tarafından edilen AlCK’nun “profesyonel yardımı” başlıklı şu şekildeydi: “(1) Profesyonel olarak, başkasının intiharına eden kimse, üç yıla kadar hapis para cezası cezalandırılır. (2) İntihar kişinin akrabası yakını olan profesyonel hareket etmeyen şerikler cezalandırılmaz.” Söz paragraf, birine edilmesini yasaklamakta yapan kişileri cezalandırmaktaydı. Aynı paragrafın 2. fıkrasında ise akraba yakınının eden, ancak bunun için herhangi ücret almayan kişiler açısından özel şahsi cezasızlık nedeni getirilmişti. Almanya’da hekimlerin kimi kimseye sunmaları, bilinen adıyla ötanazi yasaklanmıştı. verdiği kararında; kendi yaşamını sonlandırma etme konusunda serbestçe karar verebilme hakkı olduğuna bunu yaparken başkalarından talep edebileceğine işaret Mahkeme yaşamın sonunu belirleme alma hakkını, Anayasasının 1. maddeleri koruma altına alınan genel kişilik hakkının yansıması geleceğini belirleme, bireysel otonomi kapsamında değerlendirmiştir. hakkını son derece geniş yorumlamakta, bedeni yaşamı üzerindeki tasarruf kapsamda değerlendirmektedir. Kişinin otonomi, aynı zamanda nasıl sonlandıracağına verme özgürlüğünü içerir. ölümüne ilişkin hakkı, ağır tedavisi mümkün hastalığının bulunması üçüncü kişilerce belirlenen ölçütlerle sınırlandırılamaz. İnsanın özgür iradesiyle yaşamına vermesi, insan onurunun ifade edilişi değerlendirilmektedir. kararını verirken devletin yaşam ödeviyle ölmek özerkliğine saygı gösterme ödevi arasındaki çatışmaya dikkat çekmiş temel hakların sınırlanmasında ölçülülük ilkesini vurgulamıştır. Bireylere ölümlerine haklarını kullanabilecekleri yeterli alan bırakılmamasının, orantısız sınırlama olacağını belirtmiştir. Bireyin ölümü kullanabilmesi için, hakkın kullanılmasına yapacakları katkının cezalandırılmayacağının yasal güvence alınması gerekir. Sonuç Anayasanın garanti aldığı özgürlükleri ölçüsüz biçimde sınırlandırdığı gerekçesiyle Anayasaya aykırı bulmuştur. Araştırmacılara faydalı olması amacıyla karara değerlendirmeden önce, Mahkemesi’nin gerekçesinin resmi özeti aşağıdaki Türkçeye çevrilmiştir.